Նայենք մեր շուրջը և կտեսնենք բազմաթիվ իրեր՝ աթոռ, սեղան, գիրք, մատիտ, խնձոր, բաժակ, համակարգիչ, ավտոմեքենա, ծառ, ջրի կաթիլ և այլն: Այդ բոլորը մարմիններ են: Մարմիններ են նաև Երկիր մոլորակը, գիշերային երկնքում փայլատակող աստղերը, մեզ ջերմացնող Արեգակը, կենդանիները, բույսերը: Համեմատելով մարմինները՝ կարելի է պարզել դրանց միջև եղած նմանություններն ու տարբերությունները:
Բոլոր մարմինները կազմված կամ պատրաստված են նյութերից:
Նյութերը բազմաթիվ են: Դրանք տարբերվում են համով, հոտով, վիճակով, գույնով, այրվելու, ջրում լուծվելու և այլ հատկություններով:
Երկաթը, ոսկին, պղինձը, թուղթը, ջուրը, ապակին, ռետինը նյութեր են: Իսկ ահա մեխը, մատանին, գավաթը, տետրը, բաժակը, աթոռը, գնդակը, սառույցը մարմիններ են, որոնք պատրաստված կամ կազմված են վերը նշված կամ այլ նյութերից: Այն թեթև գազը, որով լցված են օդում ճախրող փուչիկները, նույնպես նյութ է: Ինքը՝ փուչիկը, պատրաստված է մեկ այլ նյութից՝ ռետինից: Ռետինից պատրաստում են նաև ավտոդողեր և այլ իրեր:
Միևնույն նյութից կարելի է պատրաստել։ Այսպես՝ երկաթից պատրաստում են մեխ, մուրճ, կացին, ապակուց՝ բաժակ, փորձանոթ, ալյումինից՝ հաղորդալար, սպասք, աթոռ, սեղան, փայտից՝ աթոռ, նստարան, գրատախտակ և այլն։
Կարելի է նաև նույն տեսակի առարկաներ պատրաստել տարբեր նյութերից։ Օրինակ՝ քանոն կարելի է պատրաստել փայտից, երկաթից, ալյումինից և այլ նյութերից։
Մարմինը կարող է պատրաստված կամ կազմված լինել ինչպես մեկ, այնպես էլ մի քանի նյութերից:
Նյութերը սովորաբար լինում են օրգանական և անօրգանական։
Օրգանական նյութերը կենդանի օրգանիզմների կազմության մեջ մտնող կամ դրանցից ստացվող նյութերն են: Օրինակ՝ բուսական յուղը, կենդանական ճարպերը, շաքարը և այլն։ Օրգանական նյութեր ստանում ենք նաև արհեստական ճանապարհով: Օրինակ՝ դեղանյութերը, ներկանյութերը և այլն։ Արհեստական օրգանական նյութերի օգտագործումը հնարավորություն է տալիս խնայելու որոշ նյութերի բնական պաշարները։ Օրինակ՝ ճկազանգվածից պատրաստված սեղանը փոխարինում է փայտե սեղանին, արհեստական մորթին՝ բնական մորթուն և այլն։
Մյուս բոլոր նյութերը, որոնք չունեն օրգանական ծագում, անօրգանական են: Օրինակ՝ օդը, ջուրը, քարը, ավազը, կավը, կերակրի աղը, ոսկին, երկաթը և այլն։
Առաջադրանք 1
Աղուսակում լրացրեք տանը, դպրոցում, բակում հանդիպող ձեզ ծանոթ մարմինները և նյութերը՝
Մարմիններ
Նյութեր
Առաջադրանք 2
Թվարկեք քանի նյութից կարելի է պատրաստել բաժակը:
Առաջդրանք 3
Թվարկեք տանը, դպրոցում, բակում հանդիպող գործիքներ, որոնցով չափումներ են կատարում:
74. Միանիշ թվի գրառմանը կցագրեք նույն թվանշանը: Քանի անգամ կմեծանա թիվը:
10
80. Քանի երկնիշ թիվ կա, գրառման մեջ՝
Ա. 1-ը առաջին թվանշանն է — 9
Բ. 7-ը վերջին թվանշանն է — 9
78. 216 թիվը երկու անգամ փոքր է մեկ ուրիշ թվից: Ինչ թիվ կստացվի, եթե 216-ը հանենք այդ թվից:
Լուծում
216×2=432
432-216=216
Պատ.՝ 216:
104.
Ա.
72
:
=
–
x
:
6
=
=
=
:
=
27
108. Թռչնապահն ուներ 30 թռչուն: Նրանք բոլորը պահվում էին վանդակներում. Փոքրերում մեկական թռչուն, մեծերում երկուական: Թռչուններով զբաղեցված քանի վանդակ ուներ նրանց տերը, եթե մեծ և փոքր վանդակների քանակը նույնն էին:
10հատ թռչուն փոքր և 20 հատ թռչուն մեծ վանդակներում:
102. Կիրակի օրը թանգարան այցելեց 70 մարդ, երկուշաբթի հինգ անգամ պակաս, իսկ երեքշաբթի երկու անգամ պակաս, քան երկուշաբթի։ Քանի մարդ այցելեց թանգարան երեքշաբթի օրը։
Լուծում
70։5=14
14:2=7
Պատ․՝ 7 մարդ։
103․ Թագուհին 36 տարեկան է։ Նա արքայազնից մեծ է 3 անգամ, իսկ արքայադուստրը եղբորից փոքր է չորս անգամ։ Քանի տարեկան է արքայադուտրը։
Լուծում
36։3=12
12:4=3
Պատ․՝ 3։
105․ Վերանորոգման ժամանակ առաջին սենյակի հատակը ներկելու համար ծախսվել է 9կգ ներկ, իսկ երկրորդ սենյակի հատակը ներկելու համար երեք անգամ պակաս։ Քանի կիլոգրամ ներկ է ծախսվել երկրորդ սենյակի հատակը ներկելու համար։
Ես ամռանը նշեցի իմ ծնունդը, կարդացի Նեմեսիս, Թոմ Սոյերի արկածները, 1000 հարց ու պատասխան, Սևանի ափին և գիտադարան գրքերը: Ես ընտանիքիս հետ գնացել էինք Աղվերան, Ապարան և Հրազդան: Ես անցկացրեցի ամառը իմ ամենամոտիկ ընկերուհու՝ Թերեզայի հետ: Ամառվա ընթացքում ես նայեցի շատ ու շատ Аниме և Игра престолов:
82. Մի դպրոցում կա 217 աշակերտ, իսկ մյուսում ՝ երկու անգամ ավելի։ Երկրորդ դպրոցում որքանով ավելի աշակերտ կա, քան առաջինում։ Ընդամենը քանի աշակերտ կա երկու դպրոցում։
Լուծում
217×2=434
434+217=651
Պատ․՝ 651։
84․ Հեծյալը պետք է անցնի 140 կմ ճանապաչհ։ Նա 3 ժամ ընթացել է յուրաքանյուր ժամում
Անցնելով 20 կմ և 4 ժամ յուրաքանչյուր ժամում անցնելով 14 կմ։ Հեծյալն ինչքան ճանապարհ է անցնելու։
69. Սևանա լճի խորությունը 81մ է։ Եթե Սևանա լճի խորությունը 19 մ-ով ավելի լինե, քանի կարգ կունենար այն արտահայտող թվերը։
Լուծում
81+19=100
Պատ․՝ 3։
81․ Կամուրջն ունի երեք կամրջամաս։ Առաջինի և երորդի երկարությունները նույնն են և հավասար են 3 մետրի։ Երկրորդ կամրջամասը մյուսներից երկար է 3 անգամ։ Որքան է կամուրջի երկարությունը։
Լուծում
3×2=6
3×3=9
9+6=15
Պատ․՝ 15 մ։
83․ 3 ժամում կառքն անցավ 65կմ։ Առաջին ժամում այն անցավ 25կմ, իսկ երկրորդում 4կմ-ով պակաս։ Քանի կիլոմետր անցավ կառքը երորդ ժամում։